Neem nou de verbinding mens-schaap. Twee vrouwen attenderen me op mensen die bij schapen zijn, alleen anders. Inez van der Spek wijst op kunstenaar Giorgos Tsiongas in een intrigerend mini-essay over zijn performance op Texel. Tsiongas is geen herder, hij is bij de schapen maar zorgt niet voor ze. Toch kan ik niet anders dan denken aan de presentiebenadering in het pastoraat. Daar wordt ervoor gekozen bij mensen te zijn zonder agenda. Er zijn, bij hen, wellicht ook voor hen, maar zonder de ontmoeting ondergeschikt te maken aan een ander doel dan die ontmoeting zelf.
Heleen Rippen stuurde me een link naar een interview met de beroemde dirigent Gardiner, die thuis in Southampton zorgt voor 900 schapen. Hier hebben we dus duidelijk wel te maken met een zorgrelatie, Gardiner is een boer. Toch is er ook hier sprake van nevenschikking zonder expliciete relatie, want Gardiner wordt beurtelings belicht als boer en dirigent van Bachmuziek.
Hier slaat dus mijn relatiedwang toe. Er moet toch een verband zijn tussen de optredens van Tsiongas en Gardiner, temeer daar zij beiden kunstenaar zijn! Een verband dat verdergaat dan dat ze iets met schapen hebben en verder dan dat ze kunstenaar zijn. Maar welk? En waarom wil ik er zo graag een relatie tussen leggen? Is het niet voldoende even stil te staan bij deze twee of vier cadeaus aan mij, zoals Tsiongas bij zijn schapen staat? Wat kan mijn agapè hier zijn?
Nu heeft het weinig gescheeld of ik ben zelf pastor geworden. Ik studeerde theologie en deed al een stage voor het pastoraat, een eerste stage in een serie van drie. Nog midden jaren tachtig had ik een relatie (ja, daar is dat woord weer!) met mijn vriendin Anja die door de kerkelijke autoriteiten ineens in het spel gebracht werd. Om mijn stages te kunnen vervolgen moest ik met de toenmalige bisschoppelijk gedelegeerde een gesprek hebben waarbij ook mijn vriendin aanwezig was.
Ik trok toen een grens. Die vriendin, daar heeft die R.K.Kerk niets mee te maken! Maar goed, ik snap ook wel dat een kerk nooit echt katholiek, nooit kath'holon, 'volgens het geheel', kan zijn wanneer er sprake is van een relatie die niet deel uitmaakt van dat geheel. Als pastor had ik ook de kerkelijke zegen moeten uitspreken, of minstens de stellen moeten voorbereiden op die zegen, ik had zelfs moeten helpen het huwelijkssacrament te voltrekken of zelf dat sacrament moeten voltrekken. De Kerk wil dan wel weten wat voor vlees Ze in haar kuip heeft met Haar pastores.
Nu denkt u misschien: wat heeft die beslissing om geen kerkelijk pastor te maken met de artistieke performance van Giorgos Tsongas? Kun je pastorale zorg wel vergelijken met een kunstwerk?
Nee, ik ben me ervan bewust dat er tussen beide zaken een verschil bestaat, dat ik eigenlijk, door een relatie tussen kunst en pastorale zorg te leggen, over een grens ben heengestapt. Het wordt er allemaal niet helderder op!
Misschien moeten we ons soms ertoe beperken bepaalde strepen die nu eenmaal getrokken zijn te respecteren. De lezer is gediend met helderheid, duidelijke lijnen en onderscheidingen.
Misschien verklaart dat belang wel iets over de streep die ik destijds getrokken heb om geen pastor te worden. Het is voor iedereen helderder wanneer ik mijn leven vervolg als niet-pastor, en bij de mensen ben op een andere manier.
De rest, dat is iets voor filosofen...
Geen opmerkingen:
Een reactie posten