Vroeger dacht je dan nog: hé, een intellectueel, let op! Een intellectueel slaat alarm! De waarde van zijn analyse is de schok die hij teweegbrengt!
Die tijd is voorbij. De intellectueel kan nog wel iets teweegbrengen, wanneer hij bijvoorbeeld iets zegt over de economie (waar alles steeds al voortdurend tegen elkaar in wordt teweeggebracht) of een schrijfster die wil dat we de tijd stilzetten. Dat doen we dan even, althans de tijd om naar die boodschap te luisteren, op ons in te laten werken, te vergeten en te wachten op de volgende, weer geheel andere levenskunstboodschap.
Maar meestal is het anders.
De intellectueel heeft soms bijzonder juiste, rake analyses, bijvoorbeeld dat de democratie ons heeft verlaten. Maar hij raakt er niemand mee, niemand is nog zo in de democratie dat het verlaten ervan ons treft, of alleen al de schok van het alarm.
Is er dan helemaal geen signaalwaarde in deze neutraliteit?
Ja, misschien toch wel. Misschien is juist de boodschap van de intellectueel een signaal voor iets neutraals, iets dat niemand raakt, van het feit dat het niemand raakt. Noem dat maar eens geen signaal! Okee, we zijn de democratie aan het verlaten, maar WTF... Wij blijven gewoon stemmen en nietstemmen, ontstemd raken en ongeraakt.
De taak van de intellectueel is het om deze signalen te onderkennen en juist te interpreteren. Hij kan ze meedelen, teruggeven aan de samenleving, in een krant bijvoorbeeld, zelfs wanneer die samenleving het niet leest of al lezende niet opvangt. Of wel opvangt, zij het niet meer als alarm of schok.
Wat is de moraal van dit verhaal? Dat de boodschap, mits gebracht door een intellectueel, wel eens een rake, maar niet rakende boodschap kan zijn, het is een boodschap van nietraking.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten