Ochtendmomentumpje

We moeten het eens over sportcommentaar hebben. Sport ja, alsof dat nog niet genoeg aandacht heeft. Sport, of gewoon voetbal, de belangrijkste bijzaak van het leven. Dan is sportcommentaar dus de op een na belangrijkste bijzaak.

's Ochtends luister ik graag naar het tweegesprek tussen Astrid Kersseboom en Tom van 't Hek. Om ongeveer 7:20 uur krijg je eerst wat nieuwsberichten, gevolgd door filemededelingen, en dan de intro van Astrid. Ze heeft haar zaakjes goed voorbereid, of haar secondanten, wat ook geweldig is, want dan brengt ze het zo naturel dat je haar nog heviger wil prijzen vanwege haar inlevingsvermogen. Met die lichte spot, die je tegenwoordig bij iedereen hoort, en haar niet uniek maakt, maar wel een teken is dat ze zich niet verheven voelt boven het gros. Het effect van haar intro is hoe dan ook dat we er nu al plezier in hebben, nog voordat Tom heeft gesproken.

Goedemorgen Tom. Dan, na een of twee seconden, een ingehouden goedemorgen terug.

Een tijd geleden ging het anders, dan zweepte Astrid ons op met haar intro, waarna Tom het overnam met dubbele snelheid. Hij startte dan met een jaaaa dat hem al meteen in zijn ademnood bracht, het teken dat hij veel te vertellen had, helaas in de marge van het nieuws zat, waarvoor hij wel begrip had, maar maximaal gebruik wilde maken van zijn tijd. Ik mis het jaaaa van Tom een beetje, maar weet ook dat hij nu met zijn rustige aanloop evenzogoed bij zijn ademnood uitkomt. Het presto na de langzame inleiding zoals bij Haydn of Beethoven.

Tom overtreft Astrid meteen door zeer gedetailleerd alle wedstrijden in een paar seconden te beschrijven en vooral ook te evalueren. Terwijl wij - of ik, laat ik sukkel voor mezelf spreken - dacht dat Astrid de essentie al gezegd had. Wij (nu ga ik toch weer over op wij merk ik) hebben gisteren een of twee wedstrijden gezien, en over de rest gelezen. Maar Tom was echt overal, hij geeft een enthousiast of teleurgesteld ooggetuigenverslag met zijn evaluaties eroverheen gegoten.

Bijzonder knap, maar misschien wel weer binnen proporties als we ons realiseren dat Tom de avond ervoor de hele avond de anchorman op de radio was en met zijn kompanen inderdaad in zekere zin bij alle wedstrijden was die we hadden kunnen volgen, en in zekere zin ook werkelijk allemaal hebben gevolgd, dankzij Tom. Of nu - de ochtend erna - allemaal inhalen dankzij Tom.

Tom weegt alles af. Hij denkt sterk in enerzijds-anderzijds. Tot zover niets nieuws, het hoort bij het genre sportcommentaar, of het commentaar überhaupt. Maar nu komt het. Werkelijk briljant vind ik zijn conclusies. Hij vat nog even kernachtig samen hoe we de wedstrijd moeten beoordelen. En dan herhaalt hij zijn enerzijdsen anderzijdsen. Het viel allemaal dus mee, alles bij elkaar, maar gezien de voorbereiding had het ook veel minder gekund, ook omdat er dus veel spelers ontbraken vanwege blessures, maar het dan viel het alles bij elkaar toch mee. Goed, het had ook beter gemoeten, we zijn er nog lang niet, maar gezien die voorbereiding en de blessures viel het toch nog mee en kunnen we voorzichtig hopen dat we verderkomen.

Tom, bedankt.

 

Blijven aanschuiven

Destijds wisten we niet hoe het precies werkte, wel dát het werkte. Je ging lekker om tafel zitten, veel, zeer veel koppen koffie erbij, nachten doorwaken. Met nog weer extra koffie om wakker te blijven. En voor die geur. Je voelt je wakkerwordend, en wakkerwordend doet denken aan samen de nacht hebben gedeeld.

Remkes haalde er jenever bij, Groninger die hij was. C'est le ton. Beetje droge humor, en bij droog denk ik weer aan die jenever. Benen op tafel. Jongens, we begrijpen elkaar heus wel.

We weten nog niet hoe het precies werkt, wel dát het niet werkt. Sjaak van der Tak was met zijn rare stem wel in staat het oude spel te spelen. Rekken rekken, maar dan heb je iets ultrastabiels. Wat dat iets dan is, het is uiteindelijk het respect voor een tegenstander die je heeft verslagen. Hij kan met geheven hoofd van tafel. Adema lag aan de beademing, maanden lang, en wij met hem.

In Brabant moet het ook zo gegaan zijn. Echt gezellig jongens, want die toon is zo belangrijk. Samen lachen, dan kun je ook samen huilen. En uiteindelijk moet je het probleem toch samen oplossen, dus waarom niet meteen dan maar aanschuiven, Groen Links, VVD, BBB, mensen onder elkaar.

Opperste verbazing nu het geklapt is, op het laatste moment. Nu beginnen we te weten dat het niet werkt, maar nog steeds niet hoe het precies niet werkt.

Was het nostalgie naar het polderen? Was het een milde variant van na ons de zondvloed: als je dan toch tenondergaat, dan maar met wat gezelligheid vooraf. Of polderen was al die tijd al samen uit samen thuis.

Het raadsel zit niet aan de rechterkant. Als je wil doorgaan met je mensen en je belangen moet je je rol met verve spelen en rekken rekken rekken. Het raadsel zit aan de linkerkant. Waarom bleven we aanschuiven terwijl we het al die tijd al wisten?

Gods misplaatste grap

Het voelt nu raar als ik iets lees over Rusland. Moet ik over Rusland nadenken omdat ik daar in het verleden over heb gelezen en geschreven? Je zou haast zeggen van wel, omdat het land voortdurend in het nieuws is. Aan de andere kant heb ik er weinig over te zeggen wat niet anderen al zeggen.

Die anderen lezen veel meer, komen er vandaan, wonen er nog, verrichten serieus onderzoek en houden de zaken goed bij. Het voelt dus niet alleen als verantwoordelijk maar ook proportioneel wanneer ik me beperk tot af en toe mijn best doen iets te lezen en het tot me door te laten dringen.

Zo valt bij ons sinds enkele weken De Groene op de mat, met ditmaal een artikel van Raymond van den Boogaard. Hij schrijft over de Russisch-Amerikaanse politicologe Gulnaz Sharafutdinova en de vraag of de oorlog iets van Poetin is of ook van de bevolking. Nu kun je dat artikel ook gewoon zelf lezen, maar er staat zoveel in dat je je vervolgens afvraagt waarom ik er een blog aan wijd.

Welnu, deze blog moet ik rechtvaardigen door uit dat artikel een enkele gedachte te pikken, en misschien een paar verbindingen te leggen met zaken die ogenschijnlijk niets ermee te maken hebben. Dat is namelijk zo'n beetje mijn specialiteit. (God moet zich hebben verveeld of geamuseerd toen Hij op het idee kwam om mij in de wereld te zetten, een wereld barstensvol met meningen, teksten en gezichtspunten: daar gooien We Anton gewoon lekker bij, moet Hij hebben gedacht.)

Van den Boogaard gaat behalve op Sharafutdinova ook in op het YouTube-kanaal '1420' waarin de 21-jarige Daniil Orain voorbijgangers vraagt naar hun mening over actuele kwesties. De voorbijgangers zijn natuurlijk voorzichtig, bang en flegmatisch. Ze willen vooral dat die oorlog ophoudt, zeker nu er ook drones in Moskou kunnen vallen. Daarin nemen ze onuitgesproken afstand van de overheidspropaganda. Er is echter één onderwerp waarover ze het met die propaganda eens zijn:

'dat het Westen een pesthekel heeft aan Rusland en dit land welvaart en macht misgunt. Gevraagd naar de reden achter de westerse sancties noemt bijna niemand de inval in Oekraïne. Wel afgunst en de wens om Rusland klein te houden.' (15 juni 2023 jg 147 p.20)

Het lijkt iets dat ook speelde in eerdere tijden, de Sovjet-Unie, de ineenstorting, de jaren negentig, de korte periode van relatieve welvaart en de financiële crisis. Steeds was er die hoofd- of onderstroom van het zich gehaat voelen door ons.

Wij kunnen ons dat nauwelijks voorstellen denk ik. We houden toch van zoveel in Rusland, die geweldige cultuur, de gewone, hartelijke gastvrije mensen. Goed, hun leiders, die verpesten het, en die kortzichtige reactionairen. En zelfs als we onze verhouding tot de Russen typeren als 'haat-liefde' bedoelen we dat niet alleen maar negatief. Zo lijkt het niet alleen maar een gemakkelijk alibi als de Russen zeggen dat we hen niet begrijpen. Ze lijken dit, getuige die straatinterviews met de duiding van Orain, Sharafutdinova en Van den Boogaard, ook echt te menen.

Laat ik eens een voor mij verrassende verbinding leggen. Herinner je je dat ik een paar alinea's hiervoor sprak over God en mezelf? Als ik me God voorstel toen Hij mij schiep denk ik aan een misplaatste grap of een misverstand. Zo kijk ik ook ten diepste terug naar de periode dat ik werkte als filosofisch onderzoeker en me bezighield met de Russen. Het gevoel van vervreemding toen ik daar in Moskou rondliep. Wat had ik daar in Godsnaam te zoeken?

Als we aan God denken, denken we graag aan liefde. Niet gauw aan hekel en haat. Goed, de mens kan God haten. Maar dat God ons zou haten?? Of een misplaatste grap met ons uithaalt? Dat lees je minder vaak.

Misschien heeft God wel gedacht: die Russen hebben ongelijk, die westerse mensen zijn eigenlijk heel aardig, en ook nog empathisch. Maar nu We eenmaal in onze misplaatste grap zitten, moeten We verder. Ik zal ervoor zorgen dat die westerlingen echt een pokkehekel aan die Russen krijgen. Ik laat ze hun geliefde westerse waarden aanvallen, democratie, gelijkheid, vrijheid.

Iets daarvan moet Lavrov hebben bedoeld toen hij zei dat de Russen wel schaamteloos zijn, maar zich laten zien zoals ze zijn. Het moet God geweest zijn die door hem sprak.

Nieuwe oortjes

Marxisme tegen kapitalisme is vaak gedacht. We vergeten dan wel even dat er een opvatting over geschiedenis achter zat. We staan volgens Marx niet op een tweesprong waarbij we de keuze hebben tussen marxisme en kapitalisme, of tussen overheidsingrijpen en laissez-faire. We zullen dus even door dat kapitalisme heen moeten. Geschiedenis wil zeggen: eerst het een, dan het ander. Het ander ontstaat vanuit het een, vanuit de instorting van het een.

Je zou marxisme dus ook kunnen duiden als verdediging van het kapitalisme. We moeten dingen hebben, dus kopen, dus verveeld raken doordat al die fascinaties uitdoven, of uitgewoed zijn.

Of nog erger: we moeten dat kapitalisme op de spits drijven, brengen bij zijn grens.

Zo heb ik vandaag oortjes gekocht, alweer. Ik had er al heel wat. Het is een guilty pleasure. Zoals iemand anders weer een formule 1 bestuurt en lekker in Monaco woont omdat hij nu eenmaal niets heeft met belasting.

Vaak wordt gezegd, en terecht, dat Marx zijn Kapital schreef in een villa van Philips.

Misschien is Verelendung dus niet dat we het steeds erger hebben, maar dat we lekker wegzakken tussen onze comfortdingetjes in onze comfortzone. Dat is de echte Verelendung.

Dat is de implosie waarna we een andere verhouding tot de dingen hebben. We gaan ze eindelijk gebruiken.

Mijn nieuwe oortjes, ze liggen nu alweer ongebruikt. Daarna, na de implosie, ga ik ze gebruiken. Ik ga ze voor me neerleggen en ernaar kijken. Oortjes om naar te kijken.