Het voelt nu raar als ik iets lees over Rusland. Moet ik over Rusland nadenken omdat ik daar in het verleden over heb gelezen en geschreven? Je zou haast zeggen van wel, omdat het land voortdurend in het nieuws is. Aan de andere kant heb ik er weinig over te zeggen wat niet anderen al zeggen.
Die anderen lezen veel meer, komen er vandaan, wonen er nog, verrichten serieus onderzoek en houden de zaken goed bij. Het voelt dus niet alleen als verantwoordelijk maar ook proportioneel wanneer ik me beperk tot af en toe mijn best doen iets te lezen en het tot me door te laten dringen.
Zo valt bij ons sinds enkele weken De Groene op de mat, met ditmaal een artikel van Raymond van den Boogaard. Hij schrijft over de Russisch-Amerikaanse politicologe Gulnaz Sharafutdinova en de vraag of de oorlog iets van Poetin is of ook van de bevolking. Nu kun je dat artikel ook gewoon zelf lezen, maar er staat zoveel in dat je je vervolgens afvraagt waarom ik er een blog aan wijd.
Welnu, deze blog moet ik rechtvaardigen door uit dat artikel een enkele gedachte te pikken, en misschien een paar verbindingen te leggen met zaken die ogenschijnlijk niets ermee te maken hebben. Dat is namelijk zo'n beetje mijn specialiteit. (God moet zich hebben verveeld of geamuseerd toen Hij op het idee kwam om mij in de wereld te zetten, een wereld barstensvol met meningen, teksten en gezichtspunten: daar gooien We Anton gewoon lekker bij, moet Hij hebben gedacht.)
Van den Boogaard gaat behalve op Sharafutdinova ook in op het YouTube-kanaal '1420' waarin de 21-jarige Daniil Orain voorbijgangers vraagt naar hun mening over actuele kwesties. De voorbijgangers zijn natuurlijk voorzichtig, bang en flegmatisch. Ze willen vooral dat die oorlog ophoudt, zeker nu er ook drones in Moskou kunnen vallen. Daarin nemen ze onuitgesproken afstand van de overheidspropaganda. Er is echter één onderwerp waarover ze het met die propaganda eens zijn:
'dat het Westen een pesthekel heeft aan Rusland en dit land welvaart en macht misgunt. Gevraagd naar de reden achter de westerse sancties noemt bijna niemand de inval in Oekraïne. Wel afgunst en de wens om Rusland klein te houden.' (15 juni 2023 jg 147 p.20)
Het lijkt iets dat ook speelde in eerdere tijden, de Sovjet-Unie, de ineenstorting, de jaren negentig, de korte periode van relatieve welvaart en de financiële crisis. Steeds was er die hoofd- of onderstroom van het zich gehaat voelen door ons.
Wij kunnen ons dat nauwelijks voorstellen denk ik. We houden toch van zoveel in Rusland, die geweldige cultuur, de gewone, hartelijke gastvrije mensen. Goed, hun leiders, die verpesten het, en die kortzichtige reactionairen. En zelfs als we onze verhouding tot de Russen typeren als 'haat-liefde' bedoelen we dat niet alleen maar negatief. Zo lijkt het niet alleen maar een gemakkelijk alibi als de Russen zeggen dat we hen niet begrijpen. Ze lijken dit, getuige die straatinterviews met de duiding van Orain, Sharafutdinova en Van den Boogaard, ook echt te menen.
Laat ik eens een voor mij verrassende verbinding leggen. Herinner je je dat ik een paar alinea's hiervoor sprak over God en mezelf? Als ik me God voorstel toen Hij mij schiep denk ik aan een misplaatste grap of een misverstand. Zo kijk ik ook ten diepste terug naar de periode dat ik werkte als filosofisch onderzoeker en me bezighield met de Russen. Het gevoel van vervreemding toen ik daar in Moskou rondliep. Wat had ik daar in Godsnaam te zoeken?
Als we aan God denken, denken we graag aan liefde. Niet gauw aan hekel en haat. Goed, de mens kan God haten. Maar dat God ons zou haten?? Of een misplaatste grap met ons uithaalt? Dat lees je minder vaak.
Misschien heeft God wel gedacht: die Russen hebben ongelijk, die westerse mensen zijn eigenlijk heel aardig, en ook nog empathisch. Maar nu We eenmaal in onze misplaatste grap zitten, moeten We verder. Ik zal ervoor zorgen dat die westerlingen echt een pokkehekel aan die Russen krijgen. Ik laat ze hun geliefde westerse waarden aanvallen, democratie, gelijkheid, vrijheid.
Iets daarvan moet Lavrov hebben bedoeld toen hij zei dat de Russen wel schaamteloos zijn, maar zich laten zien zoals ze zijn. Het moet God geweest zijn die door hem sprak.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten