Nu maak ik een periode van ontluistering door. Wetenschap, zo lees ik in allerlei bronnen, is iets voor mensen met een enorme nieuwsgierigheid. Maar daar krijg je op zichzelf geen geld voor. Er bestaat steeds minder maatschappelijke waardering voor zuivere wetenschap. Met andere woorden: wil een wetenschapper iets bereiken, dan moet hij bewijzen dat zijn onderzoek andere belangen dient: nut, consumptie, kapitalistische expansie.
Maar ook de wetenschappelijke nieuwsgierigheid is iets aan het worden voor een paar geschifte malloten. In de VS en in Europa wordt wetenschap door leerlingen saai gevonden. Ze kiezen er steeds minder voor, de vakken hebben steeds minder status op de scholen. Docenten moeten in de aanval, maar zonder de steun van het gezag dat ze ooit hadden. Dus wordt wetenschap in Amerika al gepresenteerd als iets waar je iets aan hebt in je dagelijks leven.
Zelf heb ik in de klas al duidelijk gemaakt dat je aan onderzoek doet als je moet kiezen tussen zakken chips in de winkel. Maar ik was nog niet zo ver dat ik doorhad dat het daar ook bij bleef. De natuurwetenschappen krijgen dezelfde armzalige status als de talen. Ook daar wordt al decennia gezegd dat het goed is om Duits te leren zodat je in Berlijn tenminste worst kunt bestellen. Die leerlingen kunnen dat empirisch weerleggen, worst wijs je aan met je handen of in het Engels. Zo hebben ze indirect nog iets over onderzoek geleerd.
Natuurlijk, het is bij ons nog minder erg dan in Amerika en niet overal even erg. Maar de richting is alvast duidelijk.
Is de aanval van het onderwijs op het egocentrisme kansrijk, wanneer het al zo ver in het defensief gedrongen is? Wanneer je aan leerlingen moet bewijzen dat onderzoek niet saai is, in hun eigen termen, en ook nog nuttig, in hun termen?
Kansrijk of niet, we zitten al een paar stations verder. De kern van onze inzet voor wetenschap ligt in de moeite die we hebben om onze cultuur te zien als iets wat tot het verleden behoort. We willen zo graag doorgeven wat we zelf belangrijk vinden dat we bereid zijn voor de kinderen op onze knieën te gaan liggen en de nar uit te hangen. Alles, als ze onze cultuur maar willen overnemen. Of sommigen, iets ervan. Alsjeblieft!
De ouderen onder ons herkennen deze strijd nog als die van onze ouders of grootouders Zij vonden het geloof zo waardevol dat ze ons dat met dwang, later zonder dwang, later met verleiding, later al bedelend wilden overdragen. Die strijd is gestreden. We zijn nu autonoom. En de strijd bleek achteraf gezien niet onze strijd. Evenmin als dat de strijd om de wetenschap niet die van onze kinderen is. Te saai.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten